Jak to działa?

1. Nowe potencjalne parki narodowe oraz poszerzenia
istniejących parków narodowych

Na początku do LN włączyliśmy tereny, na temat których od lat trwają dyskusje, co do objęcia ich ochroną w formie parków narodowych. Posłużyliśmy się więc istniejącymi projektami, wzmiankami z literatury, mapami z naniesionymi granicami parków i sugestiami osób zaangażowanych w pracę na rzecz powołania poszczególnych parków. Tam, gdzie były wzmianki o potrzebie powołania parku, a nie było zaprojektowanych granic posłużyliśmy się najlepszymi z naszego punktu widzenia kryteriami poprowadzenia granic, biorąc pod uwagę istniejące przesłanki przyrodnicze oraz postulaty ochronne (wyrażane przez naukowców i organizacje pozarządowe). Nie bez znaczenia była również potrzeba uzupełnienia sieci polskich parków narodowych o krainy, w których do tej pory nie powstał żaden park narodowy, przez to charakterystyka tych krain nie była chroniona w postaci tej formy ochrony przyrody.
Najważniejszym kryterium wg którego kierowaliśmy się w projektowaniu poszerzeń istniejących parków narodowych były dane z literaturowe przedstawiające takie propozycje poszerzeń. Gdy postulaty poszerzenia nie zawierały projektu konkretnych granic, przy ich projektowaniu kierowaliśmy się przesłanką zapewnienia ochrony procesów ekologicznych na dużą skalę, co jest jednym z najważniejszych kryteriów uznania obiektu za park narodowy wg klasyfikacji IUCN, przez co staraliśmy się z wielu opcji poprowadzenia granicy poszerzenia parku wybrać tą, która pozwalała na największe poszerzenie przy zachowaniu merytorycznych podstaw takiego działania. Następnymi kryteriami były: zapewnienie jak największej zwartość obszarów (im mniej rozczłonkowany obszar parku, tym skuteczniejsza jest ochrona przyrody), możliwość poszerzenia (jeśli nie było gruntów, które można by objąć racjonalnym poszerzeniem nie projektowano poszerzenia na siłę), oraz charakterystyczne granice (jeśli granicą danego kompleksu była droga, rzeka, jezioro czy inna przeszkoda terenowa, a poszerzenie poza terenową granice powodowałoby przerwanie ciągłości obszaru- nie projektowano takiego poszerzenia).
Zdajemy sobie sprawę, że propozycje przez nas zebrane mają charakter arbitralny i w gruncie rzeczy są tylko zaproszeniem do dyskusji. Wzięcie pod uwagę wszystkich postulatów oznaczałoby niemal dwukrotne zwiększenie powierzchni parków narodowych w Polsce. Z drugiej jednak strony, w kontekście LN nie stanowi to problemu, bo te obszary znajdują się najczęściej na terenach obszarów siedliskowych NATURA 2000 i w związku z tym i tak znalazłyby się w ramach propozycji obszarów LN (patrz punkt 3). W ten sposób wyznaczono „przyrodnicze skrzydło” LN. Oczywiście trzeba mieć na względzie, że włączenie obszarów potencjalnych nowych parków narodowych i potencjalnych poszerzeń istniejących parków nie będzie jednoznaczny z ustanowieniem tej formy ochrony, gdyż jest to w gestii innego prawa i innej ustawy. Nie jest też w zamyśle autorów by ustanowienie na tych obszarach LN było alternatywą dla powołania nowego bądź poszerzenia istniejącego parku narodowego. LN na tych terenach sprawiłyby, że były by one „zabezpieczone” do czasu powołania na nich docelowej formy ochrony przyrody (jest to szczególnie ważne dla projektów, w których prace nad powołaniem bądź poszerzeniem parków są zaawansowane i trwają od wielu lat). Nie zakładamy również, iż wszystkie obszary wyznaczone w projekcie LN, jako nowe parki bądź poszerzenia parków muszą się stać w przyszłości parkami narodowymi. Jest to sprawa na głębszą dyskusje wykraczającą poza ramy omawianej tu idei.