Zaprojektuj Lasy Narodowe!
Możesz wziąć udział
w projektowaniu terytorum
Lasów Narodowych na dwa sposoby,
poniżej sprawdź jak.
Z mapą
Przycisk poniżej "Zgłoś przez mapę" przeniesie Cię do mapy lasów dla całej Polski. Masz na niej możliwość wyboru kilku podkładów tematycznych (legenda po lewej stronie).
Spróbuj odnaleźć interesujący Cię obszar na mapie Polski. Ikonki lupek pozwolą Ci zmieniać odpowiednio skalę mapy.
Po zbliżeniu mapy do widocznych granic wydzieleń leśnych, kliknięcie w dowolnym miejscu otwiera okno "Informacja o obiekcie". Możesz tutaj odczytać informacje o wybranych wydzieleniach, sprawdzić drzewostan oraz czy jest tam prowadzona wycinka.
Rozwijając poziomy pasek "Zgłoś obszar do Lasów Narodowych" pojawia nam się opcja "Zaznacz obszar na mapie", która przenosi nas do nowego okna, w którym będziemy mogli bezpośrednio zaznaczyć interesujący nas obszar.
Zaznaczyć obszar możesz dwojako:
- zaznaczając po kolei poszczególne wydzielenie (ustawienie domyślne)
- wybierając opcję "zaznaczanie wielu obiektów na raz (przez rysowanie)" - kwadracik w lewym dolnym rogu mapy. Przy tej funkcji zaznaczeniu podlegają wszystkie wydzielenia, których dotknął kursor oraz te wewnątrz obrysu.
W trakcie zaznaczania, poniżej mapy, pokazuje się spis adresów leśnych wydzieleń. W razie potrzeby możesz użyć opcji "Wyczyść zaznaczenie" i zaznaczyć od nowa.
Podaj swój adres e-mail, abyśmy mogli mieć z Tobą kontakt. Możesz również dodać opis wyjaśniający Twój wybór.
Na koniec naciśnij niebieski przycisk "Zgłoś wybrane obszary". Dostaniesz potwierdzenie swojego zgłoszenia.
W razie potrzeby, skorzystaj z naszej pomocy w okienku LIVE CHAT.
Bez mapy
Możesz dokonać zgłoszenia klikając przycisk „zgłoś las bez mapy".
Opisz zgłoszony las przez użycie tzw. adresu leśnego, albo po prostu napisz w miarę dokładnie, gdzie on się znajduje (np. w jakim nadleśnictwie i leśnictwie). Nie przejmuj się, nie musisz być specjalistą, my postaramy się odnaleźć Twój las na mapie; w razie wątpliwości skontaktujemy się z Tobą.
Możesz zgłaszać zarówno obszary objęte już naszą wstępną propozycją, jak i dowolny las poza tym obszarem. Ważne, żeby był na terytorium Polski (za lasy naszych sąsiadów nie odpowiadamy).
Twoje zgłoszenie zostanie wprowadzone do bazy danych.
Wstępna propozycja - Jak powstała?
Zasady tworzenia wstępnej propozycji obszaru Lasów Narodowych
Aby wyznaczyć na mapie polskich lasów lasy narodowe (dalej opisywanych, jako „LN”) konieczne było znalezienie najbardziej racjonalnego klucza wyboru.
Analizując doniesienia naukowe, postulaty przyrodników, potrzeby ochroniarskie i społeczne, a także przesłanki gospodarcze i finansowe doszliśmy do wniosku, że optymalnym będzie wyznaczenie LN na powierzchni około przynajmniej kilkunastu procent polskich lasów, czyli powierzchni 1 do 2 mln ha.
Aby skutecznie wprowadzić w życie taką ideę należało przeanalizować, jakie rodzaje lasów najlepiej nadają się do objęcia ich taką formą zarządu. Mając na względzie problemy legislacyjne, społeczne i gospodarcze, postanowiliśmy, że powierzchnie LN będziemy wyznaczać tylko na gruntach w zarządzie PGL LP. Próba wprowadzenia LN na grunty w innym zarządzie w naszej ocenie skutecznie uniemożliwiłaby wprowadzenie tej idei w życie, gdyż w takim wypadku konieczne były by negocjacje z bardzo wieloma interesariuszami mającymi różne cele, będących w rozmaity sposób umocowanymi prawnie. Wiązałoby się to z niedającymi się uniknąć problemami legislacyjnymi, niekończącymi się uzgodnieniami i możliwą niechęcią części społeczności, samorządów czy innych podmiotów do takiej idei. Tego nie chcemy. Ponadto lasy gminne, komunalne, prywatne czy podobne w wielu przypadkach już funkcjonują w taki sposób, w jaki chcielibyśmy by funkcjonowały lasy narodowe, tylko różnica jest w tym, że lasy gminne, komunalne czy prywatne są rozdrobnione i mają małą powierzchnie, a lasy narodowe będą w większości dużymi kompleksami leśnymi. Skuteczniejsze więc będzie skupienie się na lasach w zarządzie LP gdyż ustalenia i negocjacje będą dotyczyć tylko jednego podmiotu, będącego dodatkowo podmiotem państwowym mający do spełnienia funkcje publiczne, o których lepsze wyeksponowanie w gospodarce leśnej zabiega projekt lasów narodowych.
Założyliśmy również, że do obszaru LN nie będziemy włączać lasów leżących w istniejących rezerwatach przyrody, gdyż uważamy, że już w tym momencie pełnią funkcje, których oczekujemy po lasach narodowych, a ponadto ich łączny obszar jest tak mały, że nie stanowiłby istotnego wkładu w tą ideę.
Kolejnym etapem było stworzenie klucza według, którego będziemy kwalifikować dane obszary, jako LN. Klucz ten objął:
1. Nowe potencjalne parki narodowe oraz poszerzenia
istniejących parków narodowych
Na początku do LN włączyliśmy tereny, na temat których od lat trwają dyskusje, co do objęcia ich ochroną w formie parków narodowych. Posłużyliśmy się więc istniejącymi projektami, wzmiankami z literatury, mapami z naniesionymi granicami parków i sugestiami osób zaangażowanych w pracę na rzecz powołania poszczególnych parków. Tam, gdzie były wzmianki o potrzebie powołania parku, a nie było zaprojektowanych granic posłużyliśmy się najlepszymi z naszego punktu widzenia kryteriami poprowadzenia granic, biorąc pod uwagę istniejące przesłanki przyrodnicze oraz postulaty ochronne (wyrażane przez naukowców i organizacje pozarządowe). Nie bez znaczenia była również potrzeba uzupełnienia sieci polskich parków narodowych o krainy, w których do tej pory nie powstał żaden park narodowy, przez to charakterystyka tych krain nie była chroniona w postaci tej formy ochrony przyrody.
Najważniejszym kryterium wg którego kierowaliśmy się w projektowaniu poszerzeń istniejących parków narodowych były dane z literaturowe przedstawiające takie propozycje poszerzeń. Gdy postulaty poszerzenia nie zawierały projektu konkretnych granic, przy ich projektowaniu kierowaliśmy się przesłanką zapewnienia ochrony procesów ekologicznych na dużą skalę, co jest jednym z najważniejszych kryteriów uznania obiektu za park narodowy wg klasyfikacji IUCN, przez co staraliśmy się z wielu opcji poprowadzenia granicy poszerzenia parku wybrać tą, która pozwalała na największe poszerzenie przy zachowaniu merytorycznych podstaw takiego działania. Następnymi kryteriami były: zapewnienie jak największej zwartość obszarów (im mniej rozczłonkowany obszar parku, tym skuteczniejsza jest ochrona przyrody), możliwość poszerzenia (jeśli nie było gruntów, które można by objąć racjonalnym poszerzeniem nie projektowano poszerzenia na siłę), oraz charakterystyczne granice (jeśli granicą danego kompleksu była droga, rzeka, jezioro czy inna przeszkoda terenowa, a poszerzenie poza terenową granice powodowałoby przerwanie ciągłości obszaru- nie projektowano takiego poszerzenia).
Zdajemy sobie sprawę, że propozycje przez nas zebrane mają charakter arbitralny i w gruncie rzeczy są tylko zaproszeniem do dyskusji. Wzięcie pod uwagę wszystkich postulatów oznaczałoby niemal dwukrotne zwiększenie powierzchni parków narodowych w Polsce. Z drugiej jednak strony, w kontekście LN nie stanowi to problemu, bo te obszary znajdują się najczęściej na terenach obszarów siedliskowych NATURA 2000 i w związku z tym i tak znalazłyby się w ramach propozycji obszarów LN (patrz punkt 3). W ten sposób wyznaczono „przyrodnicze skrzydło” LN. Oczywiście trzeba mieć na względzie, że włączenie obszarów potencjalnych nowych parków narodowych i potencjalnych poszerzeń istniejących parków nie będzie jednoznaczny z ustanowieniem tej formy ochrony, gdyż jest to w gestii innego prawa i innej ustawy. Nie jest też w zamyśle autorów by ustanowienie na tych obszarach LN było alternatywą dla powołania nowego bądź poszerzenia istniejącego parku narodowego. LN na tych terenach sprawiłyby, że były by one „zabezpieczone” do czasu powołania na nich docelowej formy ochrony przyrody (jest to szczególnie ważne dla projektów, w których prace nad powołaniem bądź poszerzeniem parków są zaawansowane i trwają od wielu lat). Nie zakładamy również, iż wszystkie obszary wyznaczone w projekcie LN, jako nowe parki bądź poszerzenia parków muszą się stać w przyszłości parkami narodowymi. Jest to sprawa na głębszą dyskusje wykraczającą poza ramy omawianej tu idei.
2. Lasy, które według nas powinny mieć wiodącą funkcję społeczną
Następnym krokiem było wyznaczenie lasów społecznych, które będą pełnić przede wszystkim funkcje społeczne. Wyznaczenie tego typu obiektów okazało się zadaniem dość skomplikowanym a weryfikacja danych obszarów, ich korekty oraz dodawanie do tej puli nowych obszarów nie można uznać za proces w pełni zakończony. Pierwszą przesłanka, którą braliśmy pod uwagę wyznaczając tego typu lasy były doniesienia o sporach pomiędzy społecznością lokalną a PGL LP dotyczącą potrzeby zmiany sposobu gospodarowania w terenach ważnych dla tej społeczności. Zrobiliśmy szeroką kwerendę obejmujący artykuły prasowe i inne doniesienia medialne, wpisy w portalach społecznościowych, czy osobiste rozmowy (telefoniczne bądź wymiana maili). W ten sposób udało się wyłowić ważne dla idei obszary. Z tego powodu biorąc pod uwagę takie kryteria jak odległość od miasta, zwartość obszaru, walory przyrodnicze (pokrycie formami ochrony przyrody jak park krajobrazowy czy N2000) oraz częstość odwiedzania danego kompleksu przez społeczność (mierzoną za pomocą ograniczonych wywiadów z przedstawicielami części miejscowości) wyznaczono obszar w lasach wokół wszystkich miast wojewódzkich, wokół wszystkich miast powyżej 100 tys. mieszkańców i wokół największych z miast poniżej 100 tys. mieszkańców (Grudziądz, Jaworzno, Legnica, Słupsk).
Przesłankami za użyciem takiego klucza było przekonanie, że właśnie mieszkańcy tych największych miast będą najbardziej zainteresowani by lasy wokół ich miast lepiej pełniły funkcje społeczną i odpowiadały ich oczekiwaniom. Oczywiście trzeba mieć na względzie, że prawdopodobnie nie byliśmy w stanie dostrzec wszystkich lasów, które są ważne dla danej społeczności, gdyż kryteria, którymi się posługiwaliśmy były z konieczności ograniczone i nie brały pod uwagę np. małych miasteczek gdzie mieszkańcy nie zgadzają się na aktualnie obowiązujący model gospodarowania lasami, ale nie wyrażają tego głośno, przez co brak jest jakichkolwiek doniesień prasowych. Z tego zresztą względu postanowiliśmy uruchomić ogólnodostępną platformę, na której każdy zainteresowany może zaznaczyć ważny dla niego las w celu włączenia go do LN, oraz poinformować szeroko o takiej możliwości. Tak więc proces kwalifikacji lasów do tej kategorii wciąż trwa.
3. Lasy, które powinny się znaleźć w projekcie lasów narodowych ze względu na to, że już są predystynowane do pełnienia głównie funkcji przyrodniczych i społecznych, choć póki co ich rola jest zmarginalizowana, czyli lasy w sieci NATURA 2000, lasy leśnych kompleksów promocyjnych, czy lasy, które w systemie certyfikacji fsc mają status HCVF, czyli lasów o szczególnych walorach przyrodniczych.
Kolejną grupą lasów, co do których uważamy, że powinny się znaleźć wśród lasów narodowych są lasy, w których zasadna będzie zmiana sposobu gospodarowania w celu postawienia na pierwszy plan funkcji pozaprodukcyjnych. Są to lasy, których szczególna rola została wyeksponowana w ramach przyłączenia do różnych, do tej pory niespójnych z sobą systemów. Należą do nich lasy w sieci NATURA 2000 w obszarach siedliskowych (gdyż idea dotyczy lasów, a te są chronione właśnie w tego rodzaju obszarach), obecność danego lasu w leśnym kompleksie promocyjnym (byty powołane przez lasy państwowe, jako obszary o wzorcowej gospodarce leśnej), czy uznanie danego lasu za HCVF (high conservation value forests), czyli lasy o szczególnych walorach przyrodniczych w systemie certyfikacji lasów fsc. W ten sposób lasy narodowe złączą te do tej pory różne byty i uwypuklą ich pozaprodukcyjne funkcje, które były do tej pory marginalizowane przez funkcję produkcyjną. W efekcie tych prac otrzymaliśmy sieć LN na powierzchni całego kraju obejmującą ok. 20% polskich lasów. Ważną uwagą jest, że grupy LN są zbiorami rozłącznymi i nie nachodzą na siebie, co pozwala na uniknięcie błędu podwójnego sumowania powierzchni danych obszarów.
Procesu wyznaczania docelowego obszaru LN nie można uznać za zakończony, gdyż wymaga on oczywiście szerokich konsultacji, ewentualnych korekt poszczególnych obszarów, a pewnie czasem dodania nowych lasów i usunięcia z nich już wyznaczonych. Nie można oczekiwać, by przy tak dużym obszarze działania nie popełnić żadnych błędów, ale zakładamy, że główny zrąb planowanego obszaru został wyznaczony dobrze, według właściwych kryteriów.
Niemniej jednak oczekujemy konstruktywnej krytyki i jesteśmy otwarci na merytoryczne korekty. Należy jednak pamiętać, że kryteria wyznaczania LN nie są ani wyłącznie przyrodnicze, ani wyłącznie społeczne ani też wyłącznie gospodarcze i często dotyczą pozanaukowego spojrzenia na las, jako na dobro pozamaterialne, wobec tego idea ta nie może spełniać wymagań tylko i wyłącznie jednej grupy interesariuszy. Jednakże wszyscy razem jesteśmy w stanie uczynić tę ideę lepszą i wprowadzić ją w życie, co pozwoli na spełnienie oczekiwań większości zainteresowanych.